İran’ın Basra Körfezi’nde Suudi Arabistan ve öteki üç Körfez ülkesiyle Hindistan ve Pakistan’ın da katılacağı bir donanma ittifakı kurmayı planladığına ait haberlere Çin ve ABD’den farklı yansılar geldi.
Pekin, İran’ın Donanma Kumandanı Şahram İrani’nin planlandığını öne sürdüğü ittifakın, “küresel barışa ve güç güvenliğine katkı sağlayacağı” değerlendirmesinde bulunurken, Washington tarafı “akla karşıt olduğu” yorumunu yaptı.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında, Basra Körfezi’nde güvenliğin ve istikrarın sağlanmasının global barış açısından “hayati” olduğunu belirterek, “Çin, bölge ülkelerinin uyuşmazlıklarını diyalog ve istişare yoluyla çözmesini ve düzgün komşuluk bağları kurmasını destekliyor.” dedi.
Çin’in ayrıyeten bölge ülkelerinin dayanışma içinde kalkınmasından ve kendi geleceklerine kendilerinin istikamete vermesinden yana olduğunu vurgulayan Sözcü Vang, bölgedeki istikrarın global ekonomik büyümeye ve güç tedarik güvenliğine katkı sağlayacağını kaydetti.
ABD Donanmasının Basra Körfezi ve etrafında faaliyet gösteren 5. Filosu’nun Sözcüsü Tim Hawkins ise “Breaking Defense”in internet sitesine yaptığı açıklamada, “Bölgesel istikrarsızlığın bir numaralı sebebi olan İran’ın, tehdit ettiği suların güvenliği için deniz güvenliği ittifakı kuracağını argüman etmesi akla alışılmamış.” sözünü kullandı.
İran’ın sırf son iki yılda milletlerarası bandıralı 15 ticaret gemisine saldırdığı ve alıkoyduğuna dikkat çeken Sözcü Hawkins, “Söz değerli değil. Bu yüzden biz ortaklarımızla birlikte Hürmüz Boğazı etrafındaki savunma kapasitesini güçlendiriyoruz.” dedi.
İranlı kumandan, 3 Haziran’da yaptığı açıklamada, ittifak savını lisana getirirken, “Bölge ülkeleri bugün sırf işbirliğinin bölgeye barış getirebileceğinin farkına vardı.” değerlendirmesini yapmıştı.
ABD’nin Orta Doğu’daki tesirinin gerilediği bir devirde, bölgenin en büyük güç ithalatçısı pozisyonundaki Çin’in nüfuzunun giderek arttığı görülüyor.
Suudi Arabistan ve İran, Çin’in arabuluculuğunda Pekin’de yürüttükleri görüşmelerin akabinde 10 Mart’ta diplomatik münasebetlerini tekrar başlatma kararı almıştı.