Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – İsrail’in Gazze’de yaptıkları başlarda bir ‘savaş’ ya da ‘işgal’ olarak tanımlanıyor olsa da, işlenen savaş cürümleri yaşananları artık ‘soykırım’ın da ötesine taşımıştı. Siviller vuruluyor, kentler enkaza dönüyordu. Bebekler, bayanlar, çocuklar enkazda yaşama veda ediyordu. Topraklarına sahip çıkmak isteyen silahsızlar, kurşunların maksadı oluyordu. Durum ondan 1 buçuk yıl evvel başlayan Rusya-Ukrayna savaşında da pek farklı değildi. Köprüler, okullar ve sivil alanlar füzelerin gücüne dayanamıyordu. Yıkık dökük binaların ardında yıkık dökük hayatlar yaşanıyordu. Buna karşın birilerinin ilgisini çeken oralardaki ömür çabası değildi. Onlar, yıkıntıların ortasında toplumsal medyada paylaşabilecekleri pozları arıyordu. Halbuki mevt sessizliğinin çığlığı birkaç kare fotoğraftan daha dikkat cazipti. Evlerinin mezarı olacağını bilmeden anılar biriktiren binlerce insanın yaşama veda ettiği yer, dünyanın dört bir yanına hüznü taşıyor olsa da acıyla dolu enkazlara ‘turist’ taşıyanlar tıpkı görüşte değil. Feryatları kilometrelerce ötedeki insanların kalbinde bir sızı olan savaş mağduru sivillerin ‘acılarını seyretmek’ parayla satılıyor!
KATLİAM TURİSTLERİNİN ROTASI: UKRAYNA VE GAZZE
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 1024 gün evvel, 24 Şubat 2022’de sabahın erken saatlerinde ‘Ukrayna’da özel askeri operasyon’ başlattıklarını duyurmuştu. Böylece Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı ateşle, yüzlerce kişinin hayata veda edeceği günler başlamıştı. Yaşanan pek şeyde olduğu üzere bundan da para kazanmaya çalışan birileri olacaktı. Lakin bu pek çok kişinin kestirim ettiği üzere silah üreticileri değildi. Turizm şirketleri, ‘savaş pozu’ vermek isteyen herkesi, uygun fiyat karşılığında savaş alanlarına götürüyordu. Üstelik bu esnada ‘ölüm turistleri’ inançta olsun diye, turizm şirketleri Ukrayna’ya seyahat edenlerin telefonlarına alarm uygulaması yüklemelerini öneriyordu. Her ne olursa olsun tehlikeli bir ‘gezi’ de olsa ilgi her geçen gün artıyor.
Karanlık turizmin gitgide ünlenme sebebi ise pek çok olumsuzluğun kaynağı olduğu konusunda iletişimcilerim hemfikir olduğu, toplumsal medya. Savaş bölgelerindeki durakların romantize edildiği belgesel, sinema ve televizyon programlarının artması da bu sebepler ortasında gösteriliyor. O denli ki mevt turizmi için yola çıkan insanların, orada fotoğraf çektirmek için bile ‘özel kombinleri’ var. Yani giyecekleri kıyafetlerin konseptini bile savaşa ‘uyduruyorlar.’ Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşta tahrip olmuş askeri teçhizat ve füze hücumlarından geriye kalanları içeren bir Kiev çeşidi da var.
Ukrayna’da savaşın harabeye çevirdiği bir okul
KENDİ DE İSMİ DA KARANLIK!
Ukrayna’da yaşananlar ismi da kendi üzere karanlık olan ‘karanlık turizm’ için 2 yıldır değerli. Fakat 1948’den bu yana neredeyse hiç durmamış Gazze’deki soykırım için düzenlenen seyahatlerin tarihi eskiye dayanıyor. Her ne kadar bu günlerde fenomenler ve dünyaca ünlü beşerlerle gün yüzüne çıkmış olsa da Gazze ölürken, kameralara poz vermek yeni bir şey değil. İsimleri farklı da olsa trajedilerin merkezine yapılan ‘eğlence’ seyahatlerinin tarihi 1988’e dayanıyor. Karanlık turizm, tarihi olarak vefat ve trajediyle ilişkilendirilen yerlere seyahat etmeyi içeren turizm olarak tanımlanıyor. 1988’de bilinen ismi ‘Savaş Turizmi’ olan aktivite ise seyahat, tarih çalışması ya da cümbüş hedefiyle faal yahut eski savaş bölgelerine yapılan seyahatlerdi. Bu seyahatlerin, tehlikeli ve yasak yerlerde heyecan arayışı olanlar için düzenlendiği biliniyor.
Bu seyahatlerden biri, bugün de birebir topraklarda alevlenen Kırım Savaşı’ydı. Mark Twain önderliğindeki turistler harap olmuş Sivastopol kentini ziyaret ediyordu. Öyle ki,Rus asilzade, askeri kumandan ve devlet adamı Prens Menshikov, Sivastopol’daki bayanları yakındaki bir doruktan Alma Savaşı’nı izlemeye davet etmişti. İngiliz günlük müellifi Fanny Duberly, 1854’te eşiyle Kırım’a seyahat ederek, kumandan Lord Lucan’ın itirazlarına karşın savaşı izleyenler ortasındaydı. Cephedeki tek bayan olduğundan ilgi odağıydı. Planlanan taarruzlar evvelden kendisine bildirilir ve Duberly, o anlara tanıklık etme ‘fırsatı’ yakalardı.
2024’ten geriye ve Kırım’dan 1495 metre güneye bakıldığında ise Gazze’de devam eden soykırımı izlemeye gelenler ortasında Elon Musk, Ivanka Trump, Jerry Seinfeld, Michael Douglas var. Bugün de Gazze başta olmak üzere savaş alanlarında ‘karanlık’ fotoğraflar hayatı ve aydınlanmayı temsil eden ‘güneşi’ gölgede bırakıyor. Güneş ise tek bir yerde savaşa ve zulme sessiz kalanlara inat değişik süzülüyor gökyüzünde!
Ivanka Trump’ın Gazze’de yıkık binalar ortasındaki pozu
SADECE FİLİSTİN SEMALARINDAKİ ‘GÜNEŞ’
1948’de Siyonist İsrail’in zulmü, Filistinlileri yuvalarından etmiş, sürülen ya da şiddetten kaçan siviller, geri dönebilmek umuduyla meskenlerinin anahtarını bir an olsun cebinden çıkarmamıştı. Filistinlilerin yuvalarından ayrılışlarının üzerinden geçen yalnızca yıllar olmamıştı. O topraklardan tekraren savaş geçmişti. Binlerce sivil, karanlığa bulanan hayatları için doğacak güneşi, umudunu hiç kaybetmeden bekliyordu. Öyle ki tıpkı anahtar üzere pek çok sembol Filistinlilerin uğraşıyla anlamlanmıştı. Yasaklanan bayrağın renklerini taşıyan ‘karpuz’ en çok bilinenleri olsa da tıpkı Filistinliler üzere özgürlüğe kanat çırpan ‘Filistin güneş kuşu’ da hem ismini hem manasını o uğraştan almıştı. 24 Şubat 2015’te Filistin Bakanlar Kurulu, Filistin güneş kuşunu (cinnyris osea), ülkenin ulusal kuşu olarak kabul etti. Birinci olarak 1965’te Filistin’de keşfedilen güneş kuşu, dünyada Filistin’in ismini taşıyan tek kuştu.
Filistin güneş kuşu
Güneş nitekim de Filistin semalarında öteki parlıyordu. Başka topraklara doğduğu üzere doğmuyor, tahminen de o kadar ısıtmıyordu. Orada güneş, enkaz haline gelen yuvaların kalıntılarına konuyordu. Bir vakitler kırık camlar, yıkık duvarlar ve kanlı topraklardan hayata gülen gözler, bir gün geri dönebilmek umuduyla terk ettikleri yuvalarına dönmek için güneşe kanat çırpıyor. Aynı acıları hiç yaşamamış, öbür güneşin ışığındaki yüzlerce ‘turist’ 76 yıl evvel Gazze’de Siyonist zulmüne uğrayanların, roketlerle yok edilmiş konutların duvarı önünde kameraya gülümsüyor. Kameraya hiç gülememiş çocuklar ise bir gün yine yeşermek, çiçek açmak için doğacak güneşi bekliyor.